Kairos@C
De grootste internationale CCS-waardeketen ter wereld
Wat is Kairos@C?
- Kairos@C is een gezamenlijk initiatief van Air Liquide en BASF om de grootste, grensoverschrijdende waardeketen voor koolstofafvang en -opslag (CCS) ter wereld te ontwikkelen, op de site van BASF.
- Het project zal een aanzienlijke vermindering van de CO2-uitstoot mogelijk maken door tot 14 miljoen ton CO2-emissies te vermijden gedurende de eerste 10 jaar van de exploitatie.
- Kairos@C is aangesloten bij Antwerp@C, een initiatief dat de CO2-uitstoot in de Antwerpse haven wil halveren. Air Liquide en BASF zijn stichtende leden van het Antwerp@C consortium.
Kairos@C heeft financiële steun ontvangen van het EU-Innovatiefonds, na een selectieproces met meer dan 300 deelnemers. Het Innovatiefonds is één van 's werelds grootste financieringsprogramma's voor het ontwikkelen van innovatieve, koolstofarme technologieën voor de industrie- en energiesector.
Waarom Kairos@C belangrijk is voor de energietransitie
- Het doel van dit project bestaat er uit om een regionale CCS-hub te ontwikkelen, om de decarbonisering te steunen, alsook het industriële concurrentievermogen. Kairos@C is een prominent voorbeeld van de toepassing van de strategie voor duurzame energietechnologie (SET), waarbij wordt gezocht naar clusters en hubs die een reeks koolstof- en energie-intensieve industrieën met elkaar verbinden om zo de synergiën te vergroten. Het project zal de Haven van Antwerpen toelaten om eenregionale hub te worden voor innovatieve energie- en koolstofwaardeketens. Het project zal ook bijdragen aan het behoud en de versterking van het mondiale concurrentievermogen van de Europese industrie, in overeenstemming met de industriële strategie van de EU.
- De energietransitie vereist het opzetten van complexe projecten en het bundelen van de krachten, van zowel de publieke als de private sector, om dit alles te kunnen realiseren. Dit baanbrekende project, ondersteund door EU-IF, opent een nieuw hoofdstuk in de richting van een duurzamere industrie en draagt bij aan de klimaatdoelstellingen van de EU tegen 2050. Door zijn omvang zal Kairos@C de hoeksteen worden van de decarbonisatieroutekaart van Vlaanderen en België.
- Het unieke end-to-end CCS-project ondersteunt de doelstellingen van de circulaire economie van de EU: het Antwerp@C-model kan worden gerepliceerd. De nodige infrastructuur in de Antwerpse haven zal gefaseerd worden opgebouwd en zal kosteneffectieve schaalbaarheid creëren voor nieuwe industriële klanten. Tenslotte kan de Cryocap™-technologie ook worden toegepast in andere energie-intensieve sectoren voor CO2-stromen met een CO2-concentratiebereik tussen 15% en 95%, zoals in oxy-combustion in de energiesector of in de cementproductie, met een sterk replicatiepotentieel over de gehele industrie.
Hoe dit grootschalige CCS-project gaat werken
THet project zal drie unieke innovaties verankeren:
- De eerste belangrijke innovatie is de toepassing van Cryocap™, een door Air Liquide gepatenteerd cryogeen koolstofafvangproces, waarbij lage temperaturen worden gebruikt om gassen te scheiden. Dit proces vergemakkelijkt de overgang naar een koolstofvrij energiesysteem omdat het voornamelijk elektriciteit verbruikt en kan worden aangedreven met hernieuwbare energie.
- Het tweede innovatieve element van het project is het gebruik van een energiezuinige installatie om de CO2 vloeibaar te maken, en dat met een capaciteit die tien keer groter is dan de grootste installatie die vandaag in gebruik is.
- Het derde innovatieve element is de ontwikkeling van vaten voor vloeibare CO2, waarbij de innovatie zit in een passend ontwerp en in een staalkwaliteit die bestand is tegen zowel de druk en het gewicht van vloeibare CO2.
Ontdek meer over het project en via de speciale Kairos@C-website.
Vaak gestelde vragen
Wat zijn de activiteiten van Air Liquide?
Air Liquide is een wereldleider op het gebied van gassen en aanverwante technologieën en diensten voor de industrie en de gezondheidszorg.
Air Liquide is aanwezig in 75 landen met 66.400 werknemers en bedient meer dan 3,8 miljoen klanten en patiënten. De ambitie van Air Liquide bestaat eruit om een leider te zijn in haar sector, om prestaties op lange termijn te garanderen en om bij te dragen aan duurzame ontwikkeling, met daarbij een sterk engagement in haar strategie omtrent klimaatverandering en energietransitie. Dankzij de inzet en inventiviteit van haar medewerkers vertrouwt Air Liquide op de energie- en milieutransitie en op ontwikkelingen en kansen op vlak van gezondheidszorg en wereldwijde digitalisering, om zo een grotere toegevoegde waarde te bieden aan al haar stakeholders.
Op welke manier is Air Liquide aanwezig is het dagelijkse leven?
Air Liquide is op heel wat manieren aanwezig in het dagelijkse leven.
Zuurstof, stikstof en waterstof zijn essentiële bouwstenen voor leven en energie. Ze belichamen het wetenschappelijke terrein van Air Liquide en vormen de kern van de activiteiten van het bedrijf sinds de oprichting ervan in 1902. Naast zuurstof, stikstof en waterstof levert Air Liquide wereldwijd zuivere edelgassen. Doordat Air Liquide levert aan een brede waaier van industrieën, zijn onze molecules aanwezig in tal van producten. Denk aan de bubbels in spuitwater, zuurstof voor medische instellingen, chips in elektronische apparaten, brandstof voor ruimteraketten, chemicaliën voor landbouwprocessen, brandstofcellen voor mobiele toepassingen, farmaceutische producten... Dit zijn slechts enkele voorbeelden van producten en oplossingen waar onze gassen in gebruikt worden.
Hoe is Air Liquide aanwezig in de Benelux?
In de Benelux bevinden zich meerdere dochterondernemingen van Air Liquide, die actief zijn in de productie, distributie en verkoop van industriële en medische gassen en aanverwante technologieën en diensten.
Air Liquide is sinds 1906 aanwezig in België - en sinds 1913 in Nederland - en levert aan meer dan 122.000 klanten en patiënten in de regio. De Groep exploiteert 22 industriële sites in de Benelux en stelt er meer dan 1.200 mensen te werk. De gasvoorziening van Air Liquide Benelux is zeer betrouwbaar, met name dankzij het unieke pijpleidingnetwerk van 2.345 kilometer, dat de industriële bekkens van Noord-Frankrijk tot Rotterdam bevoorraadt, maar ook dankzij het zeer dichte distributienetwerk voor grote en kleine cilinders. Air Liquide gaat een ambitieuze uitdaging aan: haar groeidynamiek behouden en haar winstgevendheid verbeteren, terwijl ze haar verbintenissen nakomt om de CO2-uitstoot te verminderen en te investeren in de markten van de toekomst.
Waar bevindt Air Liquide zich in de waardeketen van de energietransitie?
Air Liquide zet zich maximaal in om deel te nemen aan de opbouw van een duurzame en koolstofarme samenleving.
Daartoe pakken we pakken twee grote uitdagingen aan: de decarbonisatie van industrieën die moeilijk te decarboniseren zijn en schoon transport. We richten ons op de productie en verpakking van koolstofarme moleculen. We vangen ook CO2 af die wordt uitgestoten tijdens productieprocessen.
Wat zijn de engagementen van Air Liquide omtrent de energietransitie?
Air Liquide gaat ambitieuze uitdagingen aan: haar groeidynamiek behouden en haar winstgevendheid verhogen, terwijl ze haar verbintenissen nakomt om de CO2-uitstoot te verminderen en te investeren in de markten van de toekomst.
Dit is opnieuw bevestigd door ADVANCE, het strategische plan van Air Liquide voor 2025, dat tal van toezeggingen bevat omtrent de duurzaamheid van onze activiteiten, waaronder onze doelstelling voor koolstofneutraliteit in 2050 (met een omslagpunt voorzien rond 2025 en een reductiedoelstelling van 33% tegen 2035).
Waarom is waterstof zo belangrijk voor de energietransitie?
Waterstof biedt passende antwoorden op een aantal prangende vragen in het kader van de energietransitie.
Vermits er steeds meer elektriciteit zal opgewekt worden door wind en zon en het niet altijd mogelijk is om al deze energie meteen te gebruiken, is waterstof bijzonder nuttig om deze schone energie tijdelijk te kunnen opslaan. Zo’n opslagmogelijkheid vergemakkelijkt de integratie van hernieuwbare energie aanzienlijk. Koolstofarme waterstof is ook geschikt om tegemoet te komen aan de decarbonisatie van sectoren, zoals sommige industrieën en zware mobiliteit, waar directe elektrificatie geen afdoende oplossing biedt.
Welke factoren houden de doorbraak van waterstof voorlopig nog tegen?
Om de ontwikkeling van waterstof te versnellen, en om zo de energietransitie in de praktijk te brengen, moeten alle belanghebbenden de handen in elkaar slaan, en moeten er bruggen geslagen worden tussen publieke en private organisaties.
Beleidsmakers moeten een stabiel en voorspelbaar beleidskader bieden, financiële ondersteuning uitrollen en zorgen voor internationale coördinatie. De industrie moet de capaciteit van de toeleveringsketen vergroten, projecten voortstuwen tot definitieve investeringsbeslissingen en bijkomende infrastructuur ontwikkelen voor grensoverschrijdende handel. Door middel van verschillende grootschalige projecten in de Benelux zet Air Liquide zich maximaal in om een koolstofarme samenleving te helpen creëren in Europa, met name dankzij waterstof. Feit is dat er dringend moet worden ingegrepen om een duurzamere toekomst mogelijk te maken.
Welke zijn de duurzaamheidsdoelstellingen van Air Liquide?
Air Liquide heeft ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen:
de Groep streeft ernaar om haar koolstofuitstoot met een derde te verminderen tegen 2035 en om koolstofneutraliteit te bereiken tegen 2050. Het omslagpunt wordt verwacht rond 2025. Ook zal zo’n 50% van de industriële investeringen worden besteed aan de energietransitie.
Wat is Carbon Capture & Storage (CCS)?
Carbon Capture & Storage (CCS) is een methode om de uitstoot van grote hoeveelheden CO2 in de atmosfeer te voorkomen, wat essentieel is om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
Het is een proces in drie stappen: (1) het afvangen van koolstofdioxide die wordt geproduceerd door energieopwekking of industriële activiteiten (zoals het maken van staal of cement) (2) het vervoeren ervan en tenslotte (3) het veilig en permanent diep onder de grond op te slaan van de koolstofdioxide.
In welk opzicht draagt CCS bij aan een koolstofneutrale samenleving?
Volgens het IPCC (Intergouvernementale Werkgroep inzake Klimaatverandering) kan geen enkele technologie of oplossing alle emissiereducties bieden die nodig zijn voor koolstofneutraliteit.
Daarom hebben we een combinatie van verschillende maatregelen nodig. CCS is daar absoluut een van, omdat het een snelle oplossing biedt indien er geen schoner alternatief bestaat. De technologie is vandaag beschikbaar en zal ons helpen om lange termijn doelstellingen te bereiken, en dat vooral in sectoren en industrieën die moeilijk te decarboniseren zijn. CCS kan ook een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van de waterstofeconomie, aangezien het de productie van koolstofarme H2 zou kunnen versnellen.
Is CCS geen manier om de uitstoot van CO2 verder te zetten?
Het aanpassen van de energiemix van bepaalde industrietakken om zo hun CO2-uitstoot te verminderen is een langdurig proces, terwijl de klimaatverandering en de energietransitie urgente zaken zijn die niet mogen uitgesteld worden.
CO2-afvang en -opslag (Carbon Capture & Storage, CCS) is een manier om tegen relatief lage kosten de uitstoot van grote hoeveelheden CO2 in de atmosfeer te voorkomen en is nu beschikbaar. Het is daarom een belangrijke oplossing om klimaatdoelen te helpen realiseren, zeker voor industrieën die op korte termijn weinig of geen alternatieven hebben om hun CO2 uitstoot snel af te bouwen.
Hoe wordt de CO2 getransporteerd en bewaard in een CCS waardeketen?
Nadat de CO2 afgevangen is wordt deze in gasvormige of vloeibare toestand getransporteerd naar een definitieve opslagplaats.
De optimale transportmodus (pijpleiding, scheepvaart, spoor, ...) hangt af van de specifieke kenmerken van het project (volume, afstand, enz.). Uiteindelijk wordt de CO2 permanent en veilig opgeslagen in diepe, ondergrondse rotsformaties - zoals uitgeputte gasvelden -, meestal offshore en op een diepte van een kilometer of meer. Tot slot wordt er ook gewerkt aan het opzetten van businesscases voor het hergebruik van de afgevangen CO2.
Wat is waterstof?
Waterstof is het meest talrijke molecuul in het universum en is één van de belangrijkste bouwstenen van onze planeet.
Het is in overvloed aanwezig, kleurloos, geurloos, niet corrosief en het heeft een hoge energiedichtheid. Omdat de atomen zo eenvoudig zijn – ze bestaan uit slechts één proton en één elektron - is waterstof ook het lichtste chemische element. Door dit alles is het uitstekend geschikt om in een breed scala aan toepassingen te worden gebruikt. Waterstof heeft een enorm potentieel voor de energietransitie en kan van doorslaggevend belang zijn voor het realiseren van een koolstofarme samenleving.
Is waterstof een energiedrager?
Waterstof is een krachtige, schone en veilige energiedrager die kan worden gebruikt voor de productie van energie of als grondstof voor de industrie.
Indien waterstof wordt gebruikt in een brandstofcel, verbindt het zich met de zuurstof in de lucht om elektriciteit te produceren, met water als enige bijproduct.
Hoe wordt waterstof geproduceerd?
Waterstof kan op één van deze drie manieren worden geproduceerd:
- Aardgas reforming: waterdamp en warmte zorgen dat de atomen van methaan (CH4) zich scheiden in waterstof (H2) en koolstofdioxide (CO2).
- Vergassing: hierbij ondergaat houtskool (of vaste biomassa) een onvolledige verbranding in een reactor. Bij een zeer hoge temperatuur zijn de gevormde gassen voornamelijk waterstof (H2) en koolmonoxide (CO).
- Waterelektrolyse: wanneer water (H2O) wordt geëlektrolyseerd, d.w.z. wordt gesplitst met behulp van een elektrische stroom, worden zuurstof (O2) en waterstof (H2) gevormd.
Waterstof kan ook worden geproduceerd als bijproduct, wat betekent dat het wordt teruggewonnen uit andere industriële processen. Maar tot op heden is aardgas reforming de meest gebruikelijke manier.
Is het mogelijk om waterstof te produceren op een duurzame manier en zonder CO2 uit te stoten?
Dat kan. Air Liquide is een ambitieus engagement aangegaan om de ecologische voetafdruk van haar waterstofproductie af te bouwen.
Air Liquide verbindt er zich met name toe om tegen 2030 zijn totale elektrolysecapaciteit op 3 GW te brengen. En tegen 2035 zal Air Liquide:
- Zorgen dat meer dan 50% van de verkochte volumes waterstof hernieuwbaar en koolstofarm is
- Ongeveer € 8 miljard geïnvesteerd hebben in de waardeketen van koolstofarme waterstof
- Haar waterstofopbrengsten minstens verdrievoudigen, tot meer dan € 6 miljard
Waar produceert Air Liquide waterstof?
Air Liquide exploiteert installaties voor waterstofproductie in 15 van de grootste en belangrijke industriële bekkens ter wereld.
In de Benelux bezit en exploiteert Air Liquide het grootste private pijpleidingnetwerk voor waterstof en zuurstof en heeft het bedrijf productievestigingen in Rozenburg, Antwerpen, Pernis, Terneuzen, Bergen, Seraing, Charleroi en Moerdijk.
Hoe kan waterstof vervoerd worden?
Waterstof wordt getransporteerd en geleverd in gasvorm (van 200 tot 700 bar) of in vloeibare vorm (bij -252,87°C), afhankelijk van het volume, de afstand tussen de bron en de klant en het verbruik van de klant.
De beste optie wordt gekozen - via pijpleiding, tankwagen of cilinderpakketten - om de logistiek te optimaliseren en om tegelijk de leveringsveiligheid en -betrouwbaarheid te waarborgen.
Hoe kan waterstof bewaard worden?
Om waterstof efficiënt op te slaan moet het volume aanzienlijk worden verkleind en moet de dichtheid worden verhoogd.
Dit omdat waterstof een ultralicht gas is dat een aanzienlijk volume inneemt onder gewone atmosferische druk. Het volume van waterstof kan worden verkleind (waarbij de dichtheid wordt vergroot) door het onder hoge druk te brengen in gasvorm. Dit is de meest voorkomende methode, waarbij het waterstofgas dan wordt opgeslagen in gasflessen van staal of composietmateriaal met koolstofvezelversterking. Het kan ook in vloeibare vorm worden opgeslagen in geïsoleerde cryogene tanks om de zeer lage temperatuur (-252,87 °C) te behouden. Vloeibare opslag is voorlopig vooral gereserveerd voor bepaalde specifieke toepassingen (bijvoorbeeld in de ruimtevaartindustrie), maar heeft een groot potentieel omdat het een grotere opslagcapaciteit toelaat in vergelijking met gasvormige opslag.
Is waterstof veilig?
Waterstof is niet toxisch, niet corrosief en niet vervuilend en heeft geen bekende toxicologische effecten (niet carcinogeen of teratogeen).
Waterstof wordt al tientallen jaren veilig gebruikt in tal van toepassingen. Air Liquide voert tests uit bij het ontwikkelen en bij de montage van waterstofgerelateerde materialen zoals opslagtanks, waterstofstations en vrachtwagentanks om de veiligheid en betrouwbaarheid te waarborgen. Bovendien worden deze materialen voor ingebruikname gekeurd door onafhankelijke organisaties. Onze ervaring – tienduizenden leveringen van waterstof per jaar – toont aan dat waterstof, mits behandeld volgens de geldende regels, net zo veilig is als elk ander type brandstof.
In welke 'kleuren' produceert Air Liquide waterstof?
Waterstof is kleurloos, maar toch wordt het vaak omschreven met een kleur.
De kleur verwijst naar het productieproces, maar dit leidt tot nogal vage labels. Air Liquide kiest er liever voor om de waterstofproductie te classificeren op basis van de milieu-impact: fossiel (er komen aanzienlijke hoeveelheden CO2 vrij), koolstofarm (wanneer er minder CO2 vrijkomt of wanneer deze wordt opgevangen) of hernieuwbaar (indien geproduceerd op basis van een hernieuwbare energiebron).
Is Air Liquide's waterstofproductie hernieuwbaar of koolstofarm? Of is deze op het gebruik van fossiele brandstoffen gebaseerd?
Wereldwijd is de meest gebruikelijke manier om waterstof te produceren gebaseerd op de reforming van aardgasdamp.
We zijn vastbesloten om meer dan 50% van onze waterstofproductie tegen 2035 op een hernieuwbare en koolstofarme manier uit te voeren. Deze doelstelling gaat hand in hand met de doelstellingen van onze klanten om hun activiteiten koolstofarm te maken.
Welke toepassingen heeft waterstof?
Waterstof heeft meerdere toepassingen in verschillende industriële processen, zoals raffinage, het produceren van chemicaliën en elektronica, de ruimtevaartindustrie, enz.
Het kan ook worden gebruikt als grondstof om de industrie koolstofvrij te maken en als energiedrager voor de industrie en voor schone mobiliteit. Studies van de Hydrogen Council tonen aan dat waterstof tegen 2050 22% van de energievraag zou kunnen vertegenwoordigen. Het feit dat waterstof kan worden opgeslagen en worden getransporteerd, in vloeibare of gasvormige vorm met een hoge energiedichtheid, biedt een brede veelzijdigheid en een sterk potentieel als schone en veilige energiedrager. Raadpleeg onze gasencyclopedie voor meer informatie over de eigenschappen en toepassingen van waterstof: https://encyclopedia.airliquide.com/hydrogen