Hygiënerichtlijnen voor machines in de voedingsindustrie

European Hygienic Engineering and Design Group brengt duidelijkheid

Het belang van een professionele aanpak omtrent hygiëne in de voedingsindustrie kan niet genoeg benadrukt worden. Dit omdat zelfs betrekkelijk kleine tekortkomingen verstrekkende gevolgen kunnen hebben. Mensen kunnen ernstig ziek worden of zelfs overlijden.

Gezien de risico’s voor de volksgezondheid is het niet onlogisch dat de Europese Unie strenge regels hanteert met betrekking tot hygiëne in de voedingsindustrie. Vanzelfsprekend komt het belang – lees: de gezondheid – van de consument hierbij op de eerste plaats.

Maar anderzijds kunnen hygiëneproblemen ook ernstige schade berokkenen aan de betrokken bedrijven. De directe kosten van terugroepacties kunnen zwaar oplopen, maar de kosten die veroorzaakt worden door imagoschade wegen vaak nog zwaarder door. 

Zo leed een Amerikaans voedingsbedrijf als gevolg van een hygiëneprobleem $ 160 miljoen schade en zag het de waarde van zijn aandelen met 30% dalen.

Wat zegt de wet?

Het punt is dat de EU-wetgeving bijvoorbeeld wel aangeeft dat machines die in aanraking komen met voedsel makkelijk moeten kunnen gereinigd worden, maar het is aan de fabrikanten om uit te vissen hoe dat dan precies dient te gebeuren. Daarnaast bestaan er ook ISO-normen hieromtrent, maar ook die bevatten weinig details.

De meerwaarde van de EHEDG

De EHEDG -European Hygienic Engineering and Design Group– kan gezien worden als een verlengstuk van de wetten en ISO-normen. Dit omdat de EHEDG richtlijnen inzake hygiënisch ontwerpen ontwikkelt die steunen op duidelijke en concrete voorbeelden, die zich dan ook goed naar de praktijk laten vertalen.

Bedrijven die machines aanbieden die voldoen aan de EHEDG-richtlijnen kunnen hier op aanvraag voor gecertificeerd worden. De organisatie – die erkend wordt door de voedingsindustrie – telt wereldwijd 1.400 leden, die allen meewerken op vrijwillige basis.

Verbeterde hygiëne dankzij onderhoudsvriendelijke machines

“Machines die in de voedingsindustrie gebruikt worden, moeten in de eerste plaats doordacht ontworpen worden”, stelt Hein Timmerman. Hein Timmerman is Global Sector Specialist bij Diversey – een internationaal bedrijf dat actief is in voedselveiligheid – en is anderzijds ook EHEDG Board member.

“Zo zien we liefst zo min mogelijk horizontale georiënteerde onderdelen aan een machine, want daar kunnen verontreinigde stoffen op blijven liggen. Het is van groot belang dat de machines makkelijk kunnen gereinigd worden, waarbij erop dient gelet te worden dat de inspanning die daarvoor nodig is, zo beperkt mogelijk blijft. Ook is het belangrijk dat de machine op voldoende hoge poten staat, anders is het niet mogelijk om de onderzijde behoorlijk te reinigen.”

Een niet onbelangrijke bijkomstigheid is dat machines die goed schoon gehouden worden ook bijdragen bij tot de eliminatie van allergenen.

Omgevingsfactoren

“Naast de machine zelf zijn ook de omgevingsfactoren van belang. Zo dient er in de omgeving van de machine een hygiënische afvoer voorzien te worden, zodat voedingsresten, water en schoonmaakmiddelen makkelijk kunnen afgevoerd worden.

Ook de omgeving van de machine dient schoon te worden gehouden. Want het heeft weinig zin om de vloeren aan de machine schoon te maken, als de mensen die met de machine moeten werken eerst door een aangrenzende ruimte moeten lopen waar de vloeren vuil zijn.”

“Het is evenzeer belangrijk dat de mensen die het onderhoud moeten uitvoeren goed ondersteund worden. Maar al te vaak worden daar ook anderstaligen voor ingezet. Daar is uiteraard niets mis mee, maar dan dient men wel de onderhoudsinstructies correct en volledig te laten vertalen, zodat die mensen goed begrijpen wat hun te doen staat.”

Van PPM naar PPB

“Tegenwoordig beschikken we over meer geavanceerde analysetechnieken dan voorheen. Vroeger moesten we ons voor controles beperken tot PPM-metingen (parts per million), maar tegenwoordig kunnen we ook al op PPB-niveau (parts per billion) meten. En dat is nodig ook, want op vlak van voedselveiligheid mogen we geen enkel detail over het hoofd zien, op geen enkel moment.”

Het zit ‘m in de details

“Zo dienen rubberen afdekkingen bijvoorbeeld in traceerbaar en ‘foodgrade’ materiaal te worden uitgevoerd, en mag schroefdraad enkel gebruikt worden als deze volkomen afgeschermd is. Anders kan daar verontreinigd materiaal in achterblijven dat naderhand mogelijk in het voedsel terechtkomt.”

“Ook dienen de onderhoudstechnici schone gereedschappen te gebruiken. Eventuele smeermiddelen die ze daarbij gebruiken moeten van het ‘foodgrade’ type zijn. En elk onderdeel van zo’n machine – ook als dat naderhand vervangen wordt – moet traceerbaar zijn. Zo kan in geval van problemen nagegaan worden wie verantwoordelijk is.”

Overigens hoeven machines die makkelijk te onderhouden zijn, niet duurder te zijn dan hun minder onderhoudsvriendelijke tegenhangers.

Bovendien zijn er voor zo’n machine vaak minder bevestigingspunten nodig en zijn ze ook duurzamer, in die zin dat er minder chemicaliën en minder water nodig is om ze goed te kunnen reinigen.